The Last Lesson by Alphonso Daudet

• Alphonse Daudet (1840-1897) was a French novelist and short-story writer.  

আলফোঁচ দৌদে (১৮৪০-১৮৯৭) এজন ফৰাচী ঔপন্যাসিক আৰু চুটিগল্প লেখক আছিল।

• The Last Lesson is set in the days of the Franco-Prussian War (1870-1871) in which France was defeated by Prussia led by Bismarck.  

শেষৰ পাঠ নামৰ গল্পটো ফ্ৰাংকো-প্ৰুচিয়ান যুদ্ধৰ সময়ত সংঘটিত হৈছে, যত বিছমাৰ্কৰ নেতৃত্বত প্ৰুচিয়াই ফ্ৰান্সক পৰাজিত কৰিছিল।

• Prussia then consisted of what now are the nations of Germany, Poland and parts of Austria.  

তেতিয়া প্ৰুচিয়াৰ ভূখণ্ডত বৰ্তমানৰ জাৰ্মানী, পোলেণ্ড আৰু অষ্ট্ৰিয়াৰ কিছু অংশ অন্তৰ্ভুক্ত আছিল।

• In this story the French districts of Alsace and Lorraine have passed into Prussian hands.  

এই গল্পত ফৰাচী অঞ্চল আলচাচ আৰু লৰেইন প্ৰুচিয়াৰ হাতলৈ গৈছে। 

• Read the story to find out what effect this had on life at school.  

এই পৰিৱৰ্তনে বিদ্যালয়ৰ জীৱনত কি প্ৰভাৱ পেলাইছিল জানিবলৈ গল্পটো পঢ়ক।

• I started for school very late that morning and was in great dread of a scolding, especially because M. Hamel had said that he would question us on participles, and I did not know the first word about them.  

সেই ৰাতিপুৱা মই বিদ্যালয়লৈ বৰ দেৰিকৈ ৰাওনা হৈছিলোঁ আৰু বকা খোৱাৰ বৰ ভয়ত আছিলোঁ, বিশেষকৈ কাৰণ এম. হামেলে কৈছিল যে তেওঁ আমাক পাৰ্টিচিপলৰ ওপৰত প্ৰশ্ন কৰিব, আৰু মই তাৰ প্ৰথম শব্দটোও নাজানিছিলোঁ।

• For a moment I thought of running away and spending the day out of doors.  

এটা মুহূৰ্তৰ বাবে মই পলাই গৈ গোটেই দিনটো বাহিৰত কটাবলৈ ভাবিছিলোঁ।

• It was so warm, so bright!  

বতৰ ইমান গৰম, ইমান উজ্জ্বল আছিল!

• The birds were chirping at the edge of the woods; and in the open field back of the sawmill the Prussian soldiers were drilling.  

চৰাইবোৰে জংঘলৰ কিনাৰত চিঞৰি আছিল; আৰু কৰতখনৰ পিছফালৰ মুকলি পথাৰত প্ৰুচিয়ান সৈন্যবোৰে ড্ৰিল কৰি আছিল।

  

• It was all much more tempting than the rule for participles, but I had the strength to resist, and hurried off to school.  

এই সকলোবোৰ পাৰ্টিচিপলৰ নিয়মতকৈ বহুত বেছি আকৰ্ষণীয় আছিল, কিন্তু মোৰ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ শক্তি আছিল, আৰু মই ততাতৈ বিদ্যালয়লৈ খৰধৰকৈ গৈছিলোঁ।

• When I passed the town hall there was a crowd in front of the bulletin-board.  

যেতিয়া মই টাউন হলৰ কাষেৰে পাৰ হৈ গৈছিলোঁ, তেতিয়া বুলেটিন বৰ্ডৰ সন্মুখত এটা ভিৰ আছিল।

• For the last two years all our bad news had come from there the lost battles, the draft, the orders of the commanding officer and I thought to myself, without stopping, "What can be the matter now?"  

পিছৰ দুবছৰ ধৰি আমাৰ সকলো বেয়া খবৰ তাৰ পৰাই আহিছিল—হাৰি যোৱা যুদ্ধ, সৈন্য নিয়োগ, সেনাধ্যক্ষৰ আদেশ—আৰু মই ৰৈ নোযোৱাকৈ নিজৰ মনত ভাবিছিলোঁ, "এতিয়া কি হৈছে?"

• Then, as I hurried by as fast as I could go, the blacksmith, Wachter, who was there, with his apprentice, reading the bulletin,

তাৰ পিছত, মই যিমান খৰকৈ পাৰোঁ ততাতৈ গৈ থাকোঁতে, কমাৰ, ৱাখটাৰ, যি তাত আছিল, তেওঁৰ শিক্ষানৱিশৰ সৈতে, বুলেটিন পঢ়ি আছিল।

• Then, as I hurried by as fast as I could go, the blacksmith, Wachter, who was there, with his apprentice, reading the bulletin, called after me, "Don't go so fast, bub; you'll get to your school in plenty of time!"

তাৰপিছত, মই যিমান খৰকৈ পাৰিছিলোঁ ততাতৈ গৈ থাকোঁতে, কমাৰ ওৱাচটাৰ, যি তাত আছিল, তাৰ শিক্ষানৱিশৰ সৈতে বুলেটিন পঢ়ি থাকোঁতে, মোৰ পিছত চিঞৰি কলে, "ইমান খৰকৈ নাযাবি, চেঙা; তই বিদ্যালয়ত সময়ৰ আগতেই পাবি!"

• I thought he was making fun of me, and reached M. Hamel’s little garden all out of breath.  

মই ভাবিছিলোঁ তেওঁ মোৰ সৈতে ঠাট্টা কৰিছে, আৰু মই হাঁপানি উঠি এম. হামেলৰ সৰু বাৰীত উপস্থিত হ’লোঁ।

• Usually, when school began, there was a great bustle, which could be heard out in the street, the opening and closing of desks, lessons repeated in unison, very loud, with our hands over our ears to understand better, and the teacher’s great ruler rapping on the table.  

• সাধাৰণতে, বিদ্যালয় আৰম্ভ হ’লে এটা ডাঙৰ হুলস্থুল হৈছিল, যিটো ৰাস্তাত শুনা যাইছিল, ডেস্ক খোলা আৰু বন্ধ কৰা, পাঠ একেলগে জোৰেৰে পুনৰাবৃত্তি কৰা, আমি ভালদৰে বুজিবলৈ কাণত হাত দি, আৰু শিক্ষকৰ ডাঙৰ শাসক টেবুলত ঠোকাৰ শব্দ।

• But now it was all so still!  

কিন্তু এতিয়া সকলো ইমান নিস্তব্ধ আছিল!

• I had counted on the commotion to get to my desk without being seen; but, of course, that day everything had to be as quiet as Sunday morning.  

মই হুলস্থুলৰ ওপৰত ভৰসা কৰিছিলোঁ যাতে কাৰো নজৰ নপৰাকৈ মোৰ ডেস্কত উপস্থিত হ’ব পাৰোঁ; কিন্তু, নিশ্চয়কৈ, সেইদিন সকলো দেওবাৰৰ ৰাতিপুৱাৰ দৰে শান্ত হ’ব লাগিছিল।

• Through the window I saw my classmates, already in their places, and M. Hamel walking up and down with his terrible iron ruler under his arm.  

খিৰিকীৰে মই মোৰ সহপাঠীসকলক দেখিলোঁ, যিসকল ইতিমধ্যে নিজৰ ঠাইত আছিল, আৰু এম. হামেল তেওঁৰ ভয়ংকৰ লোহাৰ শাসক বাহুৰ তলত লৈ ওপৰ-তল কৰি ফুৰিছিল।

• I had to open the door and go in before everybody.  

মোক দুৱাৰখন খুলি সকলোৰে সন্মুখত ভিতৰলৈ সোমাব লাগিছিল।

• You can imagine how I blushed and how frightened I was.  

তুমি কল্পনা কৰিব পাৰা যে মই কিমান লাজ পাইছিলোঁ আৰু কিমান ভয় কৰিছিলোঁ।

• But nothing happened.  

কিন্তু একো ঘটিল নহয়।

• M. Hamel saw me and said very kindly, "Go to your place quickly, little Franz. We were beginning without you."  

এম. হামেলে মোক দেখিলে আৰু অতি সদয়ভাৱে কলে, "জলদি তোৰ ঠাইত যা, সৰু ফ্ৰাঞ্জ। আমি তোক নোহোৱাকৈ আৰম্ভ কৰিবলৈ গৈ আছিলোঁ।"

• I jumped over the bench and sat down at my desk.  

মই বেঞ্চৰ ওপৰেৰে জঁপিয়াই মোৰ ডেস্কত বহিলোঁ।

• Not till then, when I had got a little over my fright, did I see that our teacher had on his beautiful green coat, his frilled shirt, and the little black silk cap, all embroidered, that he never wore except on inspection and prize days.  

তাৰ পিছতো, যেতিয়া মোৰ ভয় অলপ কমিছিল, তেতিয়াহে মই দেখিলোঁ যে আমাৰ শিক্ষকৰ গাৰত তেওঁৰ সুন্দৰ সেউজীয়া কোট, ফ্ৰিল লগা চাৰ্ট, আৰু সৰু ক’লা ৰেচমৰ টুপী, সকলো সূচীৰ কাম কৰা, যিটো তেওঁ কেৱল পৰিদৰ্শন আৰু পুৰস্কাৰৰ দিনতহে পিন্ধিছিল।

• Besides, the whole school seemed so strange and solemn.  

তদুপৰি, গোটেই বিদ্যালয়খন ইমান অদ্ভুত আৰু গম্ভীৰ যেন লাগিছিল।

• But the thing that surprised me most was to see, on the back benches that were always empty, the village people sitting quietly like ourselves; old Hauser, with his three-cornered hat, the former mayor, the former postmaster, and several others besides.  

কিন্তু মোক সৰ্বাধিক আচৰিত কৰা কথাটো আছিল পিছফালৰ বেঞ্চবোৰত, যিবোৰ সদায় খালী থাকিছিল, গাঁৱৰ লোকসকলক আমাৰ দৰে শান্তভাৱে বহি থকা দেখা; বুঢ়া হাউজাৰ, তেওঁৰ তিনিমুখীয়া টুপীৰ সৈতে, পূৰ্বৰ মেয়ৰ, পূৰ্বৰ পোষ্টমাষ্টৰ, আৰু আন কেইবাজনো।

• Everybody looked sad; and Hauser had brought an old primer, thumbed at the edges, and he held it open on his knees with his great spectacles lying across the pages.  

সকলোৱে দুখী যেন দেখা গৈছিল; আৰু হাউজাৰে এখন পুৰণি প্ৰাইমাৰ আনিছিল, যাৰ কাষবোৰ আঙুলিৰে ঘঁহা হৈছিল, আৰু তেওঁ ইয়াক তেওঁৰ আঁঠুত খুলি ধৰিছিল, তাৰ পৃষ্ঠাৰ ওপৰত তেওঁৰ ডাঙৰ চশমা ৰাখি।

• While I was wondering about it all, M. Hamel mounted his chair, and, in the same grave and gentle tone which he had used to me, said, "My children, this is the last lesson I shall give you.  

মই এই সকলোবোৰৰ বিষয়ে বিস্ময়ত পৰি থাকোঁতে, এম. হামেলে তেওঁৰ চকীত উঠিল, আৰু মোৰ প্ৰতি ব্যৱহাৰ কৰা একেধৰণৰ গম্ভীৰ আৰু কোমল সুৰত কলে, "মোৰ সন্তানসকল, এইটোৱেই মই তোমালোকক দিয়া শেষৰ পাঠ।

• The order has come from Berlin to teach only German in the schools of Alsace and Lorraine.  

বাৰ্লিনৰ পৰা আদেশ আহিছে যে আলচাচ আৰু ল’ৰেইনৰ বিদ্যালয়বোৰত কেৱল জাৰ্মান ভাষাহে পঢ়োৱা হ’ব।

• The new master comes tomorrow.  

নতুন শিক্ষক কাইলৈ আহিব।

• This is your last French lesson.  

এইটোৱেই তোমালোকৰ শেষৰ ফৰাচী পাঠ।

• I want you to be very attentive."  

মই বিচাৰোঁ যে তোমালোকে বৰ মনোযোগী হোৱা।"

• What a thunderclap these words were to me!  

এই কথাবোৰ মোৰ বাবে কি বজ্ৰপাত আছিল!

• Oh, the wretches; that was what they had put up at the town-hall!  

ওহ, নীচ লোকসকল; এইটোৱেই তেওঁলোকে টাউন হলত লগাইছিল!

• My last French lesson!  

মোৰ শেষৰ ফৰাচী পাঠ!

• Why, I hardly knew how to write!  

কিয়, মই লিখিবলৈ প্ৰায় জানিছিলোঁ নহয়!

• I should never learn any more!  

মই আৰু কেতিয়াও নিশিকিব!

• I must stop there, then!  

তেন্তে মই তাতেই ৰ’ব লাগিব!

• Oh, how sorry I was for not learning my lessons, for seeking birds’ eggs, or going sliding on the Saar!  

ওহ, মই মোৰ পাঠ নিশিকাৰ বাবে, চৰাইৰ কণী বিচৰাৰ বাবে, বা চাৰত স্লাইডিং কৰিবলৈ যোৱাৰ বাবে কিমান দুখ কৰিছিলোঁ!

• My books, that had seemed such a nuisance a while ago, so heavy to carry, my grammar, and my history of the saints, were old friends now that I couldn’t give up.  

মোৰ কিতাপবোৰ, যিবোৰ কিছু সময়ৰ আগতে ইমান বিৰক্তিকৰ আৰু বৈ নিয়াৰ বাবে ইমান গধুৰ যেন লাগিছিল, মোৰ ব্যাকৰণ, আৰু সন্তসকলৰ ইতিহাস, এতিয়া পুৰণি বন্ধু যেন লাগিছিল যিবোৰ মই এৰিব নোৱাৰিলোঁ।

• And M. Hamel, too; the idea that he was going away, that I should never see him again, made me forget all about his ruler and how cranky he was.  

আৰু এম. হামেলো; তেওঁৰ যোৱাৰ চিন্তাই, যে মই তেওঁক আৰু কেতিয়াও নেদেখোঁ, মোক তেওঁৰ শাসক আৰু তেওঁৰ খিংখিঙীয়া স্বভাৱৰ কথা সকলো পাহৰি দিলে।

• Poor man!  

দুখীয়া মানুহ!

• It was in honour of this last lesson that he had put on his fine Sunday clothes, and now I understood why the old men of the village were sitting there in the back of the room.  

এই শেষৰ পাঠৰ সন্মানত তেওঁ তেওঁৰ সুন্দৰ দেওবাৰৰ কাপোৰ পিন্ধিছিল, আৰু এতিয়া মই বুজিলোঁ কিয় গাঁৱৰ বুঢ়া মানুহবোৰ কোঠাৰ পিছফালে বহি আছিল।

• It was because they were sorry, too, that they had not gone to school more.  

এইটো এই কাৰণে যে তেওঁলোকেও দুখ কৰিছিল যে তেওঁলোকে বিদ্যালয়লৈ বেছি নাযায়।

• It was their way of thanking our master for his forty years of faithful service and of showing their respect for the country that was theirs no more.  

এইটোৱেই আছিল আমাৰ শিক্ষকৰ চল্লিশ বছৰৰ বিশ্বস্ত সেৱাৰ বাবে ধন্যবাদ জনোৱাৰ আৰু যি দেশ এতিয়া তেওঁলোকৰ নহয় তাৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰকাশ কৰাৰ তেওঁলোকৰ উপায়।

• While I was thinking of all this, I heard my name called.  

মই এই সকলোবোৰৰ বিষয়ে ভাবি থাকোঁতে, মোৰ নাম মাতি শুনিলোঁ।

• It was my turn to recite.  

মোৰ পঢ়াৰ পাল আছিল।

• What would I not have given to be able to say that dreadful rule for the participle all through, very loud and clear, and without one mistake?  

পাৰ্টিচিপলৰ সেই ভয়ংকৰ নিয়মটো গোটেইটো জোৰেৰে আৰু স্পষ্টকৈ, এটাও ভুল নকৰাকৈ ক’ব পাৰিলে মই কি নিদিলোঁহেঁতেন?

• But I got mixed up on the first words and stood there, holding on to my desk, my heart beating, and not daring to look up.  

কিন্তু মই প্ৰথম শব্দবোৰতেই গোলমাল কৰি পেলালোঁ আৰু তাত থিয় হৈ ৰ’লোঁ, মোৰ ডেস্কখন ধৰি, মোৰ হৃদয় ধপধপাই, আৰু ওপৰলৈ চাবলৈ সাহস নকৰি।

• I heard M. Hamel say to me, "I won't scold you, little Franz; you must feel bad enough.  

মই শুনিলোঁ এম. হামেলে মোক ক’লে, "মই তোক বকা নিদিওঁ, সৰু ফ্ৰাঞ্জ; তই নিশ্চয়কৈ যথেষ্ট বেয়া অনুভৱ কৰিছ।

• See how it is!  

চোৱা কেনেকৈ হৈছে!

• Every day we have said to ourselves, 'Bah! I've plenty of time. I'll learn it tomorrow.'  

প্ৰতিদিনে আমি নিজকে কৈছোঁ, 'বাহ! মোৰ যথেষ্ট সময় আছে। মই কাইলৈ শিকিম।'

• And now you see where we've come out.  

আৰু এতিয়া তুমি দেখিছা আমি ক’ত আহি উপস্থিত হৈছোঁ।

• Ah, that's the great trouble with Alsace; she puts off learning till tomorrow.  

আহ, এইটোৱেই আলচাচৰ ডাঙৰ সমস্যা; তাই শিকাটো কাইলৈলৈ পিছুৱাই থয়।

• Now those fellows out there will have the right to say to you, 'How is it; you pretend to be Frenchmen, and yet you can neither speak nor write your own language?'

এতিয়া বাহিৰৰ সেই লোকসকলে তোমালোকক ক’বলৈ অধিকাৰ পাব, 'কেনেকৈ হয়; তোমালোকে ফৰাচী বুলি ভাঙি দিয়া, তথাপি তোমালোকে নিজৰ ভাষা ক’বও নোৱাৰা বা লিখিবও নোৱাৰা?'

• But you are not the worst, poor little Franz.  

কিন্তু তুমি সৰ্বাধিক বেয়া নহয়, দুখীয়া সৰু ফ্ৰাঞ্জ।

• We've all a great deal to reproach ourselves with."  

আমি সকলোৱে নিজকে বহুত দোষাৰোপ কৰিব লাগিব।"

• Your parents were not anxious enough to have you learn.  

"তোমাৰ মা-দেউতা তোমাক শিকাবলৈ যথেষ্ট উৎসুক নাছিল।

• They preferred to put you to work on a farm or at the mills, so as to have a little more money.  

তেওঁলোকে তোমাক খেতি বা কলত কামত লগোৱাটো পছন্দ কৰিছিল, যাতে অলপ বেছি টকা পাব পাৰে।

• And I? I've been to blame also.  

আৰু মই? মইও দোষী হৈছোঁ।

• Have I not often sent you to water my flowers instead of learning your lessons?  

মই প্ৰায়ে তোমাক তোমাৰ পাঠ শিকাৰ পৰিৱৰ্তে মোৰ ফুলত পানী দিবলৈ পঠোৱা নাইনে?

• And when I wanted to go fishing, did I not just give you a holiday?

আৰু যেতিয়া মই মাছ ধৰিবলৈ যাব বিচাৰিছিলোঁ, মই তোমাক ছুটী দিয়া নাছিলোঁনে?

• Then, from one thing to another, M. Hamel went on to talk of the French language, saying that it was the most beautiful language in the world - the clearest, the most logical; that we must guard it among us and never forget it, because when a people are enslaved, as long as they hold fast to their language it is as if they had the key to their prison.  

 তাৰপিছত, এটা বিষয়ৰ পৰা আন এটালৈ, এম. হামেলে ফৰাচী ভাষাৰ বিষয়ে ক’বলৈ ধৰিলে, কৈছে যে ই বিশ্বৰ সৰ্বাধিক সুন্দৰ ভাষা - সৰ্বাধিক স্পষ্ট, সৰ্বাধিক যুক্তিসংগত; আমি ইয়াক আমাৰ মাজত ৰক্ষা কৰিব লাগিব আৰু কেতিয়াও পাহৰিব নালাগে, কাৰণ যেতিয়া এটা জাতি দাসত্বত থাকে, যেতিয়ালৈকে তেওঁলোকে নিজৰ ভাষাক দৃঢ়ভাৱে ধৰি ৰাখে, তেতিয়ালৈকে তেওঁলোকৰ কাৰাগাৰৰ চাবি তেওঁলোকৰ হাতত থকাৰ দৰে।

• Then he opened a grammar and read us our lesson.  

তাৰপিছত তেওঁ এখন ব্যাকৰণ খুলি আমাক আমাৰ পাঠ পঢ়িলে।

• I was amazed to see how well I understood it.  

মই আচৰিত হৈছিলোঁ যে মই ইয়াক কিমান ভালদৰে বুজিলোঁ।

• All he said seemed so easy, so easy!  

তেওঁ যি কৈছিল সকলো ইমান সহজ, ইমান সহজ যেন লাগিছিল!

• I think, too, that I had never listened so carefully, and that he had never explained everything with so much patience.  

মই ভাবোঁ, মই কেতিয়াও ইমান মনোযোগেৰে শুনা নাছিলোঁ, আৰু তেওঁ কেতিয়াও ইমান ধৈৰ্য্যৰে সকলো ব্যাখ্যা কৰা নাছিল।

• It seemed almost as if the poor man wanted to give us all he knew before going away, and to put it all into our heads at one stroke.  

ইয়াক প্ৰায় এনেকুৱা যেন লাগিছিল যে দুখীয়া মানুহজনে যোৱাৰ আগতে তেওঁৰ জানা সকলো আমাক দিব বিচাৰিছিল, আৰু এটা আঘাততে সকলো আমাৰ মূৰত ভৰাই দিব বিচাৰিছিল।

• After the grammar, we had a lesson in writing.  

ব্যাকৰণৰ পিছত, আমাৰ লিখাৰ পাঠ আছিল।

• That day M. Hamel had new copies for us, written in a beautiful round hand—France, Alsace, France, Alsace.  

সেইদিন এম. হামেলে আমাৰ বাবে নতুন কপি আনিছিল, সুন্দৰ গোলাকাৰ হাতৰ লিখনীত লিখা—ফ্ৰান্স, আলচাচ, ফ্ৰান্স, আলচাচ।

• They looked like little flags floating everywhere in the school-room, hung from the rod at the top of our desks.  

সেইবোৰ বিদ্যালয়ৰ কোঠাত সকলোতে ওলমি থকা সৰু সৰু পতাকাৰ দৰে দেখা গৈছিল, আমাৰ ডেস্কৰ ওপৰৰ ৰডত ওলোমাই থোৱা।

• You ought to have seen how every one set to work, and how quiet it was!  

তুমি দেখা উচিত আছিল যে সকলোৱে কেনেকৈ কামত লাগিল, আৰু ই কিমান শান্ত আছিল!

• The only sound was the scratching of the pens over the paper.  

একমাত্ৰ শব্দ আছিল কাগজৰ ওপৰত কলমৰ খচখচনি।

• Once some beetles flew in; but nobody paid any attention to them, not even the littlest ones, who worked right on tracing their fish-hooks, as if that was French, too.  

এবাৰ কিছুমান ভেকুলী উৰি আহিল; কিন্তু কোনেও তেওঁলোকৰ প্ৰতি গুৰুত্ব নিদিলে, এনেকি সৰু সৰু ল’ৰা-ছোৱালীয়েও নহয়, যিসকলে তেওঁলোকৰ মাছ ধৰা হুকৰ দৰে আখৰ আঁকি গৈ থাকিল, যেন সেইটোও ফৰাচী আছিল।

• On the roof the pigeons cooed very low, and I thought to myself, "Will they make them sing in German, even the pigeons?"  

চালত পাৰসকলে বৰ নিম্ন সুৰত কুকুৰিছিল, আৰু মই নিজৰ মনত ভাবিলোঁ, "তেওঁলোকে পাৰবোৰকো জাৰ্মানত গাবলৈ বাধ্য কৰিবনে?"

• Whenever I looked up from my writing I saw M. Hamel sitting motionless in his chair and gazing first at one thing, then at another, as if he wanted to fix in his mind just how everything looked in that little school-room.  

যেতিয়াই মই মোৰ লিখাৰ পৰা ওপৰলৈ চালোঁ, মই এম. হামেলক তেওঁৰ চকীত নিৰ্মমভাৱে বহি থকা দেখিলোঁ, এটাৰ পিছত আন এটালৈ চাই থকা, যেন তেওঁ সেই সৰু বিদ্যালয়ৰ কোঠাটোৰ সকলো কেনেকৈ দেখা গৈছিল তাক তেওঁৰ মনত স্থিৰ কৰিব বিচাৰিছিল।

• Fancy! For forty years he had been there in the same place, with his garden outside the window and his class in front of him, just like that.  

কল্পনা কৰা! চল্লিশ বছৰ ধৰি তেওঁ একেটা ঠাইতে আছিল, খিৰিকীৰ বাহিৰত তেওঁৰ বাৰী আৰু তেওঁৰ সন্মুখত তেওঁৰ শ্ৰেণী, ঠিক তেনেকৈ।

• Only the desks and benches had been worn smooth; the walnut-trees in the garden were taller, and the hopvine that he had planted himself twined about the windows to the roof.  

কেৱল ডেস্ক আৰু বেঞ্চবোৰ মসৃণ হৈ গৈছিল; বাৰীৰ আখৰোট গছবোৰ ওখ হৈছিল, আৰু তেওঁ নিজে ৰোপণ কৰা হপৰ লতাটো খিৰিকীৰ পৰা চাললৈ জড়িত হৈছিল।

• How it must have broken his heart to leave it all, poor man; to hear his sister moving about in the room above, packing their trunks!  

সকলো এৰি যোৱাটোৱে তেওঁৰ হৃদয় কিমান ভাঙি পেলাইছিল, দুখীয়া মানুহ; তেওঁৰ ভগ্নীয়ে ওপৰৰ কোঠাত ট্ৰাংকবোৰ পেক কৰি ফুৰা শুনিবলৈ!

• For they must leave the country next day.  

কাৰণ তেওঁলোকে পিছদিনা দেশ এৰি যাব লাগিব।

• But he had the courage to hear every lesson to the very last.  

কিন্তু তেওঁৰ সাহস আছিল যে তেওঁ শেষলৈকে প্ৰতিটো পাঠ শুনিছিল।

• After the writing, we had a lesson in history, and then the babies chanted their ba, be bi, bo, bu.  

লিখাৰ পিছত, আমাৰ ইতিহাসৰ পাঠ আছিল, আৰু তাৰ পিছত শিশুসকলে তেওঁলোকৰ বা, বে, বি, বো, বু কণ্ঠস্বৰ কৰিছিল।

• Down there at the back of the room old Hauser had put on his spectacles and, holding his primer in both hands, spelled the letters with them.  

তলত কোঠাৰ পিছফালে বুঢ়া হাউজাৰে তেওঁৰ চশমা পিন্ধিছিল আৰু, দুয়োহাতে তেওঁৰ প্ৰাইমাৰ ধৰি, তেওঁলোকৰ সৈতে আখৰবোৰ বানান কৰিছিল।

• You could see that he, too, was crying; his voice trembled with emotion, and it was so funny to hear him that we all wanted to laugh and cry.  

তুমি দেখিব পাৰিছিলা যে তেওঁও কান্দিছিল; তেওঁৰ কণ্ঠ আৱেগত কঁপিছিল, আৰু তেওঁক শুনাটো ইমান হাস্যকৰ আছিল যে আমি সকলোৱে হাঁহিব আৰু কান্দিব বিচাৰিছিলোঁ।

• Ah, how well I remember it, that last lesson!  

আহ, মই সেই শেষৰ পাঠটো কিমান ভালদৰে মনত ৰাখোঁ!

• All at once the church-clock struck twelve.  

হঠাৎ গীৰ্জাৰ ঘড়ীয়ে বাৰ বাজিল।

• Then the Angelus.  

তাৰপিছত এঞ্জেলাছ।

• At the same moment the trumpets of the Prussians, returning from drill, sounded under our windows.  

একে মুহূৰ্ততে প্ৰুচিয়ানসকলৰ ট্ৰাম্পেট, ড্ৰিলৰ পৰা উভতি আহি, আমাৰ খিৰিকীৰ তলত বাজিল।

• M. Hamel stood up, very pale, in his chair.  

এম. হামেল তেওঁৰ চকীত, বৰ ফেকা, থিয় হৈছিল।

• I never saw him look so tall.  

মই তেওঁক কেতিয়াও ইমান ওখ দেখা নাছিলোঁ।

• "My friends," said he, "I—I—" But something choked him.  

"মোৰ বন্ধুসকল," তেওঁ ক’লে, "মই—মই—" কিন্তু কিবা এটাই তেওঁক গলা আটকাই ধৰিলে।

• He could not go on.  

তেওঁ আগবাঢ়িব নোৱাৰিলে।

• Then he turned to the blackboard, took a piece of chalk, and, bearing on with all his might, he wrote as large as he could "Vive La France.

তাৰপিছত তেওঁ ব্লেকব’ৰ্ডলৈ ঘূৰিলে, এডোখৰ চক ল’লে, আৰু, সকলো শক্তিৰে জোৰ দি, তেওঁ যিমান ডাঙৰকৈ পাৰিলে লিখিলে "ভিভ লা ফ্ৰান্স!"

• Then he stopped and leaned his head against the wall, and, without a word, he made a gesture to us with his hand "School is dismissed—you may go."  

তাৰপিছত তেওঁ ৰ’ল আৰু তেওঁৰ মূৰ দেওয়ালত হেলান দিলে, আৰু, এটা শব্দ নোকোৱাকৈ, তেওঁ হাতেৰে আমাক ইংগিত কৰিলে "বিদ্যালয় শেষ—তোমালোক যাব পাৰা।"

Think as you read (Questions and Answers)

1. What was Franz expected to be prepared with for school that day?  

সেইদিন ফ্ৰাঞ্জৰ পৰা বিদ্যালয়ৰ বাবে কি প্ৰস্তুতিৰ আশা কৰা হৈছিল?

2. What did Franz notice that was unusual about the school that day?  

ফ্ৰাঞ্জে সেইদিন বিদ্যালয়ত কি অস্বাভাৱিক কথা লক্ষ্য কৰিছিল?

3. What had been put up on the bulletin-board?  

বুলেটিন ব’ৰ্ডত কি লগোৱা হৈছিল?